Pozytywny wynik testu HPV może budzić niepokój, ale nie zawsze oznacza poważne zagrożenie zdrowotne. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest jednym z najczęstszych zakażeń przenoszonych drogą płciową, a w większości przypadków organizm sam zwalcza infekcję. Jednak niektóre szczepy wirusa, zwłaszcza te wysokoonkogenne, mogą prowadzić do poważniejszych zmian, w tym nowotworów szyjki macicy, pochwy, sromu, odbytu czy gardła. Co zrobić, gdy test na HPV da wynik pozytywny? Jakie są dalsze kroki diagnostyczne i lecznicze?
Co oznacza pozytywny test HPV?
Pozytywny test HPV oznacza, że w organizmie wykryto obecność wirusa brodawczaka ludzkiego. Nie wskazuje jednak, że doszło już do rozwoju raka ani że zakażenie utrzyma się na stałe. Większość infekcji HPV jest przejściowa – u około 90% zakażonych osób wirus zostaje wyeliminowany przez układ odpornościowy w ciągu 1-2 lat.
Kluczowe znaczenie ma jednak rodzaj wykrytego wirusa. Istnieją ponad 200 typów HPV, z czego około 40 przenosi się drogą płciową. Wśród nich wyróżniamy:
- Typy niskiego ryzyka – mogą powodować łagodne zmiany, np. brodawki narządów płciowych, ale nie prowadzą do nowotworów.
- Typy wysokiego ryzyka (onkogenne) – mogą powodować zmiany przedrakowe i nowotwory, szczególnie raka szyjki macicy (najczęściej wywoływanego przez HPV 16 i 18).
Dlatego po otrzymaniu pozytywnego testu HPV, Twoim zadaniem jest zrozumieć, jakie dalsze działania są konieczne.
Pozytywny wynik HPV – co dalej? Podstawowe kroki diagnostyczne
Wynik testu HPV nie jest jednoznaczny z diagnozą nowotworu. W zależności od wieku pacjentki oraz typu wykrytego wirusa lekarz może zalecić dodatkowe badania:
1. Cytologia
Cytologia (PAP test) pozwala ocenić, czy obecność wirusa spowodowała zmiany w komórkach szyjki macicy. Wynik cytologii może być:
- Prawidłowy – oznacza brak zmian w komórkach; w takim przypadku zazwyczaj zaleca się powtórzenie testu HPV po 6-12 miesiącach.
- Nieprawidłowy – może wskazywać na zmiany przedrakowe i wymaga dalszej diagnostyki.
2. Kolposkopia
Jest to badanie, podczas którego lekarz ogląda szyjkę macicy pod powiększeniem, aby wykryć ewentualne zmiany. Jeśli lekarz zauważy podejrzane obszary, może pobrać wycinek tkanki do biopsji.
3. Biopsja
Gdy wyniki cytologii i kolposkopii wskazują na istotne zmiany, wykonuje się biopsję, aby określić, czy zmiany mają charakter przedrakowy lub nowotworowy.
4. Test na genotyp HPV
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić dokładniejsze określenie typu wirusa, aby ocenić ryzyko onkologiczne.
Czy pozytywny test HPV wymaga leczenia?
Pozytywny wynik HPV – co dalej? Nie ma leku, który bezpośrednio usuwałby wirusa HPV z organizmu. W większości przypadków układ odpornościowy sam eliminuje infekcję. Leczenie wdraża się tylko wtedy, gdy HPV powoduje zmiany przedrakowe lub inne powikłania, np. brodawki narządów płciowych.
1. Leczenie zmian przedrakowych
Jeśli test HPV i dalsza diagnostyka wykazały nieprawidłowe zmiany w komórkach szyjki macicy, lekarz może zalecić:
- Krioterapię – zamrażanie zmienionych komórek ciekłym azotem.
- Elektrokonizację (LEEP) – usunięcie zmienionych tkanek za pomocą pętli elektrycznej.
- Leczenie laserowe – niszczenie zmienionych komórek laserem.
2. Leczenie brodawek narządów płciowych
Zmiany wywołane przez niskoonkogenne typy HPV mogą być leczone:
- Maściami i kremami przeciwwirusowymi (np. podofilotoksyna, imikwimod).
- Usuwaniem chirurgicznym – krioterapia, laseroterapia lub elektrokoagulacja.
Czy można zapobiec nawrotom HPV?
Pozytywny wynik HPV nie oznacza, że zakażenie będzie obecne w organizmie na zawsze. Układ odpornościowy większości osób radzi sobie z wirusem, ale istnieją sposoby wspierające ten proces:
1. Szczepienie przeciwko HPV
Jeśli test wykrył obecność wirusa, szczepienie nie usunie infekcji, ale może chronić przed innymi onkogennymi typami HPV, które mogą wywołać nowotwory.
2. Wzmocnienie układu odpornościowego
Zdrowy tryb życia, odpowiednia dieta bogata w witaminy (zwłaszcza C, D i E), unikanie stresu i regularna aktywność fizyczna mogą wspierać organizm w walce z wirusem.
3. Regularne badania kontrolne
Osoby z pozytywnym wynikiem HPV powinny regularnie wykonywać cytologię oraz testy HPV, aby monitorować stan zdrowia i wcześnie wykrywać ewentualne zmiany.
Pozytywny test HPV – co dalej, jeśli planujesz ciążę?
Obecność wirusa HPV nie oznacza automatycznie problemów z zajściem w ciążę. Jednak jeśli wykryto u Ciebie nieprawidłowe zmiany w szyjce macicy, niektóre procedury (np. konizacja) mogą wpłynąć na zdolność do donoszenia ciąży. Dlatego kobiety planujące ciążę powinny skonsultować się z ginekologiem i omówić najlepsze strategie postępowania.
Pozytywny wynik HPV – co robić dalej? Przede wszystkim nie należy panikować. Większość zakażeń mija samoistnie, a odpowiednia diagnostyka pozwala wykryć ewentualne zagrożenia na wczesnym etapie. Najważniejsze jest monitorowanie zdrowia, wykonywanie badań kontrolnych oraz dbałość o układ odpornościowy. W przypadku wykrycia nieprawidłowych zmian lekarz zaproponuje odpowiednie leczenie. Edukacja, profilaktyka i regularne wizyty u ginekologa to najlepsze sposoby na ochronę przed poważniejszymi konsekwencjami zakażenia HPV.